حجت الاسلام والمسلمین حسین بنیادی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به موضوع «گفتمان‌سازی اندیشه اسلامی در عصر امام صادق علیه السلام و ضمن تبریک میلاد فرخنده نبی اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و رئیس مذهب امام جعفر صادق علیه السلام، گفت: یکی از راه‌های شناخت انسانها، توجه به ویژگی‌ها و صفات برجسته‌ی آنان است و در درباره معصومین علیهم السلام توجه به زیارتنامه‌های معتبر آن انوار الهی است که کلماتی ژرف و واژه‌هایی معنادار از جانب معصومین علیهم السلام در آنها بکار رفته و با دقت و توجه به آنها می‌توان جریان فکری و جهاد عقیدتی امامان معصوم(ع) را در دوران حیات ظاهری و پس از آن را متوجه شد.
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: زیارتنامه مخصوص امام صادق علیه السلام تعابیر دقیق و پر معنایی وجود دارد که نشانگر تلاش و تأثیر آن حضرت در تبیین و ماندگاری معارف ناب توحیدی و اسلامی است، در فرازهایی از این زیارتنامه می‌خوانیم:« الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا مَعْدِنَ الْبَرَکاتِ، الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا صاحِبَ الحُجَجِ وَالدَّلالاتِ، الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا صاحِبَ الْبَراهِینَ الْواضِحاتِ، الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا ناصِرَ دِینِ اللّهِ، الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا نَاشِرَ حُکْمِ اللّهِ، الَسَّـلامُ عَلَیْکَ یا فاصِلَ الخِطاباتِ... سلام بر تو ای معدن برکات، سلام بر تو ای که دارنده حجت ها و دلایل، سلام بر تو ای صاحب برهان‌های آشکار، سلام بر تو ای یاور دین خدا، سلام بر تو ای ناشر حکم خدا، سلام بر تو ای داور در امور مهم...»
امام صادق علیه السلام ناصِر و ناشِر دین خدا
این استاد حوزه افزود: از میان کلماتی که در زیارتنامه حضرت آمده، دو کلمه «ناصر دین الله و ناشر دین الله» از معنا و مفهوم خاصی برخوردار است که ذهن‌ها را به سمت شناخت تحولات زمان امامت امام صادق علیه السلام و تأثیر و تحولی که آن حضرت در عصر خود و عصرهای بعدی، ایجاد کردند، رهنمون می‌سازد، که مانند هر پژوهش و تحقیقی در چنین موضوعاتی، نیازمند شناخت وقایع و جریان‌های سه مقطع گذشته، حال و آینده می‌باشیم تا عظمت نهضت علمی، عقیدتی و مبارزاتی و سیره سیاسی و دینی امام صادق علیه السلام روشن و معنای ناصر و ناشر دین خدا، معلوم گردد.
ضرورت شناخت تحولات فکری و عقیدتی دوران امامت امام صادق علیه السلام
وی بیان داشت: به عنوان نمونه مهم است که دلائل، ضرورت‌ها، زمینه‌ها و موانع این حرکت بزرگ، که توسط امام صادق(ع) آغاز گردید، شناخته شود؛ که می‌توان به نمایان شدن و رشد جریاناهای مختلفی که قبل از امامت آن حضرت آغاز شده بود و توسط حکومت عباسیان به آن جریاناها دامن زده می‌شد تا مانع تحقق فراگیر معارف حقه شوند، که در حقیقت اصلی ترین عامل در ترویج انحرافات فکری و مانع اساسی در ترویج معارف حقیقی، خلفا و حکامی بودند.
حجت الاسلام والمسلمین بنیادی گفت: علاوه‌ی بر قدرت و سلطه‌ی بر جامعه، خود نیز دارای تفکرات خودساخته‌ای بوده‌اند تا بر اساس آن مشی حکمروایی‌شان رنگ دینی پیدا کند، که آغاز اکثر تحریفات و تغییرات در دین و مذهب، همین عامل بوده که انحراف‌ها را آغاز، و از منحرفین همسو، حمایت و بر آنها دامن می‌زدند تا اندیشه اسلامی، در اذهان محو و در جامعه رنگی نداشته باشد.
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: امام صادق علیه السلام در این دوران سخت و متلاطم عقیدتی، ناصر و ناشر دین هستند، دورانی که انحرافات جامعه بر اساس جعلیات، تحریفات، بدعت‌ها و خرافه‌ها که بیشتر آنها طرفدارانی داشته و توسط خلفای جور، پشتیبانی و موجب تشویش قلوب انسانها و مسلمان در جستجو و پیدا کردن مسیر حق می‌شده، می‌گردیدند.
این استاد حوزه افزود: البته افرادی هم طالب حقیقت و شناخت احکام و معارف حق بوده‌اند، نیازی که پس از سال‌ها ”تحریف بی‌محابا” در دین احساس می‌کرده‌اند.
وی همچنین شلوغی و فراوانی افکار فاصله گرفته از معارف اسلامی به واسطه فاصله زمانی از رحلت نبی اکرم صلی الله علیه و آله و عنادورزی با اهلیت و ائمه معصومین علیهم السلام را از دیگر عوامل، گمراهی‌ها در دستیابی به معارف حقه برشمرد.
شخصیت جامع امام صادق علیه السلام
این استاد حوزه افزود: آگاهی بخشی به جامعه در دورانی که عصر جابجایی در عرصه‌های قدرت سیاسی و نحله‌های فکری و عقیدتی، محسوب می‌شود؛ روش امام صادق علیه السلام، براساس مبارزه با ظالمین، می‌باشد که حقیقت حیات سیاسی آن حضرت را به خوبی نشان می‌دهد.
توسعه اندیشه دینی و معارف شیعی در عصر امام صادق علیه السلام
حجت الاسلام والمسلمین بنیادی با بیان این که دوره امامت ۳۴ ساله عصر امام صادق علیه السلام عصر شکوفایی دانش‌هایی بوده که اندیشه انسانها و جامعه در آنها شکل می‌پذیرد، عنوان کرد: تأسیس روش فهم مباحث در علم کلام، علم حدیث، علم فقه و تفسیر آیات قران کریم و پرداختن به ادله، اصول و قواعد فهم احکام و معارف دین از منابع قابل اعتماد و استناد، رشد چشمگیری در پایه‌گذاری، رشد و توسعه‌ی اندیشه دینی در میان فرقه‌ها و نحله‌های شکل گرفته در جامعه داشته که مذهب جعفری (ع) جریان اصلی و اصیل در جامعه می‌شود.
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: نکته مهم شناخت و اشراف امام صادق علیه السلام به تکثر افکار متضاد با اسلام و شیوه‌های تبلیغ و انتشار آنها می‌باشد، توجه به اصل شناخت زمان و تشخیص و تفکیکِ تفکرات اصلی از فرعی و هدف‌های معاندین و از طرفی بازگو کردن معارف غنی شیعی در اتصال به حقیقت وحی و رسالت نبی‌اکرم(ص)، اسلام ناب را در امتدادی ریشه‌دار معرفی کردند؛ که این دوره را به عنوان عصر انتشار و تداوم تفکر عقیدتی و استحکام علوم آل محمد(ص) رقم زده است.
تبدیل گفتگوها و مناظرات به گفتمان اسلام ناب
این استاد حوزه با اشاره به ایجاد فضای مباحثات و مناظرات علمی امام صادق علیه السلام با نواندیشان گفت: اسلامی که در حقیقت ایجاد فرصت برای انتشار و شناخت عمومی جامعه از اندیشه اسلام بوده، راه را برای تحقق گفتمان اصیل اسلام، هموار و ایجاد نموده است، الگویی که در تمام دوران مؤثر و هدایت جامعه را میسر می‌سازد.
وی اضافه کرد: باور به اینکه ادیان ومذاهب توحیدی برای هدایت جامعه دارای برنامه‌ی فراگیر و گفتمانی می‌باشند از پیش‌نیازهای ورود به حل معضلات در عرصه‌های مورد نیاز بشر می‌باشد، این سیره علمی و عملی امام صادق علیه السلام تا جایی پیش می‌رود که مذهب تشیع به مذهب جعفری مشهور می‌شود.
گفتمان‌سازی یک اصل در ترویج معارف دینی
حجت الاسلام والمسلمین بنیادی با بیان این که مکتب تربیتی و علمی و مَدرس پرشمار شاگردان امام صادق علیه السلام، مناظرات علمی با مخالفین اندیشه حقیقی اسلام و توجه به نیازهای فکری جامعه، باعث شد تا مذهب جعفری(ع) خواستگاه علاقه مندان به شریعت محمدی(ص) شود ادامه داد: حضور بزرگان فِرَق و مذاهب، در مجلس علمی و اقناعی امام صادق علیه السلام نشانه‌ی روشنگری آن حضرت درباره حقیقت دین اسلام است، در فضای چند صدایی و تنوع افکار ادعایی، آنچه که برای پیروان حق، کارسازتر است روشنگری الهام گرفته از معارف، منطق گفتگو و نوگرایی بر اساس اصول است نه روشنفکری برآمده‌ی از القاءات زودگذر و بی‌پایه.
گفتگوی معرفتی دروازه ورود به گفتمان‌سازی دینی
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه با اشاره به اصول مواجه با اتهامات بیان داشت: اولین اصل، در مواجهه با اتهامات و انتقادات معارضین یا موافقین، رفتار آمیخته با جدال احسن است، این اصل پایه‌ی هر نهضتِ مبتنی بر معرفت‌شناسی است.
وی عنوان کرد: ایجاد رشد فکری در جامعه، در حوزه اندیشه اسلامی، جهادی است که شناخت‌ها، روحیات و ابزارهای آن براساس فهم عمیق از معارف دینی و درک صحیح از رخدادهای فکری جامعه دارد، امام صادق علیه السلام معارف عمیق اسلام را بگونه‌ای جامع، بیان می‌کردند و نشر می‌کردند که تفوّق و تعالی اندیشه‌ی اسلامی بر همگان معلوم می‌گشت؛ که این موضوع ناشی از تمسّک به ثقلین و مجاهدت‌های فراوان آن امام همام است.
این استاد حوزه گفت: آنچه مهم است، رصد و درک وضعیت عقیدتی، فکری و فرهنگی جامعه است تا بتوان با تحلیل درست، از شکل‌گیری انحرافات و تسلط عقائد منحرف در جامعه و فاصله گرفتن انسانها از عقائد صحیح را جلوگیری نمود این مسأله در ترویج و تبلیغ اصول اعتقادی و معارف دینی در جامعه، بسیار مهم است تا جریان توحیدی در جامعه نفوذ و نمود بیشتری داشته باشد. بنابراین منظور از شکل‌گیری گفتمان دینی، توسعه اندیشه مبتنی بر ثقلین است.
ترویج اندیشه اسلامی براساس حقیقت دین
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه با بیان این که مهمترین ممیزه ترویج اندیشه اسلامی، پرداختن به حقیقت دین و رشد جامعه بر اساس آنچه که اصل دین است نه آنچه که اسم دین را دارد، اظهار داشت: بیان حقائق دینی، ماهیت جامعه را دینی می‌کند و لذت دین و دینداری و آثار آن در جامعه پایدار و در نسل‌ها باقی می‌ماند و این بر خلاف سطحی‌نگری به موضوعات و عناوین دینی است، چه آنکه نگرش سطحی به معارف دین، نه عقائد را محکم می‌کند و نه تضمینی در پایبندی جامعه به اصول، احکام و معارف، ایجاد می‌کند.
وی افزود: به بیان دیگر؛ اگر حقیقت دین گرفتار قشری‌نگری، بیان سست، سلیقه‌ای برداشت کردن، عوام‌زدگی و عوام‌پسندی شد، جریان‌های فرقه‌ای از دل مذهب خارج و استقامت دینی در برابر تکانه‌های دنیوی و شبهه‌های دینی، کمتر و کم‌رنگ‌تر و فاصله‌ها از دین و مذهب، بیشتر و بیشتر می‌شود. بر همین اساس، صدق جامعه دینی، زمانی درست می‌نماید که بتوان حقیقت در جامعه را مشاهده و ماهیت جامعه را بر اساس ویژگی‌های دینی، تعریف کرد.
حوزه‌های علمیه و تبیین و نشر معارف دین با توجه سیره‌ی علمی و عملی جعفری(ع)
حجت الاسلام والمسلمین بنیادی با بیان این که حوزه‌های علمیه جهان تشیع، هویتی برگرفته از مکتب امام صادق علیه السلام دارد،عنوان کرد: واضح است تداوم و توفیقات عالمان و حوزه‌های علمیه شیعی، در قرون متمادی اقتداء و امتداد همان اصول و روش‌ها بوده و هست، این موضوع، استحکام آراء و نظرات فقهاء و علماء و سلامت دینی جامعه را در پی داشته است.
این استاد حوزه افزود: اما توجه به این نکته نیز مهم است که تراز بالای مباحثات علمی درون‌مدرسه‌ای باید در بدنه جامعه با اتقان بیان و بیان بلیغ ، ارائه گردد، تبلیغ رسالات دین، عنوانی پر دامنه ای است که ارزشمندترین آن استحکام‌بخشی به پایه‌ها و باورهای دینی جامعه می‌باشد؛ حوزه‌های علمی باید در تحولات خود از این تراث گرانبها، سرمایه عظیم و روش مبارک، حفاظت کند.
انقلاب اسلامی و انتظارات جهانی از حوزه‌های علمیه جهان تشیع
نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه با بیان این که پیروزی انقلاب اسلامی، جوانه‌های امید در دسترسی به معارف ناب اسلامی را در میان ملل جهان، رویاند و تبدیل به یک انتظار و مطالبه جهانی کرده، اظهار داشت: آنچه مورد انتظار بوده و هست، گفتمان مکتب و ریشه‌های انقلاب اسلامی است که ”صدور انقلاب” را آسان‌تر و تأثیرش را بیشتر می‌کند.
وی با بیان این که جذابیت همراه با عقلانیت معارف حقیقی دینی در چهل و دو سال گذشته این تأثیر شگرف را در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است، ادامه داد: به همین دلیل شناختی که جهانیان از این اصول و معارف پیدا کرده‌اند، وظائف حوزه‌های علمیه را بیشتر می‌کند، زیرا همانطور که این معارف پیروان و طرفداران زیادی پیدا کرده، دشمنانی نیز برای کمرنگ کردن و محو افکار و فرهنگ اسلام ناب، پیدا کرده است و این به دلیل آن است که معارف مکتب ناب شیعه گسترشی جهانی پیدا کرده است، از این‌رو تلاش در دو ساحت تلاش مستمر علمی و نشر گفتمانی معارف دین و اصول انقلاب، فرصت و رسالتی مضاعف را بر دوش عالمان بویژه فرهیختگان نهاده است.
اسلام‌هراسی و اسلام‌ستیزی در مواجه با معارف دینی
حجت الاسلام والمسلمین بنیادی با اشاره به علل اسلام هراسی در تمدن غرب گفت: یکی از علل و شاید مهمترین علت در اهانت به اسلام عزیز، قرآن کریم و پیامبر اعظم(ص) رشد فزاینده و تأثیر معارف اسلامی و نظامات علمی مبتنی بر معارف حقیقی اسلام، در افکار عمومی جهانیان بخصوص نخبگان و جوانان کشورهاست.
این استاد حوزه بیان داشت: امروز جهان با قطبی قدرتمند و دارای اندیشه، روبرو است که مکاتب مادی و منافع برآمده از آن را با خطر اضمحلال روبرو ساخته؛ تحرکات افراط‌گرایانِ اسلام‌ستیز بر اساس احساس خطر سران کفر و استکبار صورت می‌گیرد، که همراهی ناشیانه و برملا شدن دست سیاستمداران در همراهی با اوباش و اشرار جوامع در اهانت به مقدسات اسلامی، علت خوف و وحشت آنان را بیشتر نمایان کرد.
وی افزود: به هر صورت در این دوران مهمترین ویژگی عالمان دینی و حوزه‌های علمیه ”ناصر دین و ناشر دین” بودن است که با اقتداء به سیره علمی و عملی امام صادق علیه السلام امری مؤثر و ممکن در انتشار علوم آل‌الله می‌باشد.
۳۱۳/۴۰
